ਅੱਜ ਸ਼ਰਾਵਣ ਮਹੀਨੇ ਦੇ ਸ਼ੁਕਲ ਪੱਖ ਦੀ ਪੂਰਨਮਾਸ਼ੀ ਹੈ। ਇਸ ਸਾਲ ਰਕਸ਼ਾ ਬੰਧਨ ਦਾ ਤਿਉਹਾਰ 30 ਅਤੇ 31 ਅਗਸਤ ਨੂੰ ਦੋ ਦਿਨ ਮਨਾਇਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਦਰਅਸਲ, ਰੱਖੜੀ ਦੇ ਤਿਉਹਾਰ ਦੀ ਪੂਰਨਮਾਸ਼ੀ ਦੀ ਤਰੀਕ ਦੋ ਦਿਨ ਪੈਣ ਕਾਰਨ ਅਤੇ ਭਾਦਰ ਦੀ ਛਾਈ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਵੀ ਮਤਭੇਦ ਹਨ ਕਿ ਰੱਖੜੀ 30 ਅਗਸਤ ਨੂੰ ਮਨਾਉਣਾ ਸ਼ੁਭ ਹੋਵੇਗਾ ਜਾਂ 31 ਅਗਸਤ ਨੂੰ। ਪੰਚਾਂਗ ਅਤੇ ਜੋਤੀਸ਼ਾਚਾਰੀਆ ਬਾਰੇ ਵੀ ਕੁਝ ਭੰਬਲਭੂਸਾ ਹੈ। ਹਿੰਦੂ ਕੈਲੰਡਰ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਰੱਖੜੀ ਦਾ ਤਿਉਹਾਰ ਹਰ ਸਾਲ ਸ਼ਰਵਣ ਮਹੀਨੇ ਦੇ ਸ਼ੁਕਲ ਪੱਖ ਦੀ ਪੂਰਨਮਾਸ਼ੀ ਦੇ ਦਿਨ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਇਸ ਗੱਲ ਦਾ ਖਾਸ ਧਿਆਨ ਰੱਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ
ਕਿ ਰਕਸ਼ਾ ਬੰਧਨ ਵਾਲੇ ਦਿਨ ਭਾਦਰ ਕਾਲ ਨਾ ਹੋਵੇ। ਸ਼ਾਸਤਰਾਂ ਅਤੇ ਮੁਹੂਰਤ ਸ਼ਾਸਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਭਾਦਰ ਨੂੰ ਅਸ਼ੁਭ ਮੰਨਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਅਜਿਹੇ ਵਿੱਚ ਰਕਸ਼ਾ ਬੰਧਨ ਕਦੋਂ ਮਨਾਇਆ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ, ਰੱਖੜੀ ਬੰਨ੍ਹਣ ਦਾ ਕੀ ਹੈ ਮੁਹੱਤਰ, ਭਾਦਰ ਕਾਲ ਦਾ ਵਿਚਾਰ, ਸ਼ਰਾਵਣ ਪੂਰਨਿਮਾ ਤਿਥੀ ਕਦੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਅਤੇ ਸਮਾਪਤ ਹੋਵੇਗੀ, ਭਾਦਰ ਨੂੰ ਕਿਉਂ ਅਸ਼ੁਭ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਬਾਰੇ ਜੋਤਸ਼ੀਆਂ ਦੀ ਕੀ ਸਲਾਹ ਹੈ। ਰਕਸ਼ਾ ਬੰਧਨ ਦੀ ਤਾਰੀਖ? ਆਓ ਜਾਣਦੇ ਹਾਂ ਇਸ ਬਾਰੇ ਵਿਸਥਾਰ ਵਿੱਚ
ਇਸ ਸਾਲ ਰਕਸ਼ਾ ਬੰਧਨ 2 ਦਿਨ ਕਿਉਂ ਹੈ?ਇਸ ਸਾਲ ਰੱਖੜੀ ਦੇ ਤਿਉਹਾਰ ਦੀ ਤਰੀਕ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਮਤਭੇਦ ਹਨ ਕਿ ਰੱਖੜੀ ਦਾ ਤਿਉਹਾਰ 30 ਅਗਸਤ ਨੂੰ ਮਨਾਇਆ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਜਾਂ 31 ਅਗਸਤ ਨੂੰ। ਹਿੰਦੂ ਕੈਲੰਡਰ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਹਰ ਸਾਲ ਸ਼ਰਵਣ ਮਹੀਨੇ ਦੇ ਸ਼ੁਕਲ ਪੱਖ ਦੀ ਪੂਰਨਮਾਸ਼ੀ ਅਤੇ ਭਾਦਰ ਕਾਲ ਦੇ ਸ਼ੁਭ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਰਕਸ਼ਾ ਬੰਧਨ ਦਾ ਤਿਉਹਾਰ ਮਨਾਉਣ ਦੀ ਪਰੰਪਰਾ ਹੈ। ਦਰਅਸਲ ਇਸ ਸਾਲ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਕੈਲੰਡਰ ਮੁਤਾਬਕ ਸਾਵਣ ਪੂਰਨਿਮਾ ਦੀ ਤਰੀਕ 30 ਅਤੇ 31 ਅਗਸਤ ਦੋਵਾਂ ਨੂੰ ਪੈ ਰਹੀ ਹੈ, ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਭਾਦਰਕਾਲ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਸ਼ਰਾਵਣ ਪੂਰਨਿਮਾ ਦੀ ਤਰੀਕ ਨਾਲ ਹੋਵੇਗੀ। ਸ਼ਾਸਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਭਾਦਰ ਦੇ ਸਮੇਂ ਰੱਖੜੀ ਬੰਨ੍ਹਣਾ ਸ਼ੁਭ ਮੰਨਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। 30 ਅਗਸਤ ਨੂੰ ਰੱਖੜੀ ਵਾਲੇ ਦਿਨ ਭਾਦਰਾ ਪੂਰਾ ਦਿਨ ਰਹੇਗੀ, ਫਿਰ ਰਾਤ 09:01 ਵਜੇ ਭਾਦਰਕਾਲ ਦੀ ਸਮਾਪਤੀ ਹੋਵੇਗੀ।
30 ਜਾਂ 31 ਅਗਸਤ ਨੂੰ ਕਸ਼ਬੰਧਨ ਕਦੋਂ ਮਨਾਉਣਾ ਹੈ?ਕੁਝ ਜੋਤਸ਼ੀਆਂ ਅਨੁਸਾਰ ਰੱਖੜੀ ਦਾ ਤਿਉਹਾਰ 30 ਅਗਸਤ ਨੂੰ ਮਨਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਪੰਡਤਾਂ ਦਾ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ 31 ਅਗਸਤ ਨੂੰ ਵੀ ਸ਼ਰਾਵਣੀ ਦਾ ਤਿਉਹਾਰ ਮਨਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਦਰਅਸਲ, ਪੂਰਨਮਾਸ਼ੀ ਦੋ ਦਿਨ 30 ਅਤੇ 31 ਅਗਸਤ ਨੂੰ ਪੈ ਰਹੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਤਰੀਕ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਮਤਭੇਦ ਹਨ। 30 ਅਗਸਤ ਨੂੰ ਸਵੇਰੇ ਪੂਰਨਮਾਸ਼ੀ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਹੋਵੇਗੀ ਅਤੇ ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਭਾਦਰ ਵੀ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਵੇਗੀ ਜੋ ਪੂਰਾ ਦਿਨ ਚੱਲੇਗੀ। ਅਜਿਹੇ ‘ਚ 30 ਅਗਸਤ ਨੂੰ ਭਾਦਰ ਦਾ ਦਿਨ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਰੱਖੜੀ ਨਹੀਂ ਮਨਾਈ ਜਾ ਸਕਦੀ। ਭਾਦਰਾ ਰਾਤ 09 ਵਜੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸਮਾਪਤ ਹੋਵੇਗੀ। ਅਜਿਹੇ ‘ਚ ਰਾਤ ਨੂੰ 9 ਵਜੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਰੱਖੜੀ ਬੰਨ੍ਹੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਹਿੰਦੂ ਪੰਚਾਂਗ ਅਨੁਸਾਰ 31 ਅਗਸਤ ਨੂੰ ਸ਼੍ਰਵਣ ਮਹੀਨੇ ਦੇ ਸ਼ੁਕਲ ਪੱਖ ਦੀ ਪੂਰਨਮਾਸ਼ੀ ਸਵੇਰੇ 07:07 ਵਜੇ ਤੱਕ ਰਹੇਗੀ। ਅਜਿਹੇ ‘ਚ 31 ਅਗਸਤ ਨੂੰ ਸਵੇਰੇ 7:07 ਵਜੇ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਰੱਖੜੀ ਬੰਨ੍ਹੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ।
ਰਕਸ਼ਾ ਬੰਧਨ ‘ਤੇ ਭਦਰਕਾਲ ਦਾ ਪਰਛਾਵਾਂ ਕਿਉਂ ਪੈਂਦਾ ਹੈ?ਆਮ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਦੇਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਹਰ 2 ਸਾਲਾਂ ਦੌਰਾਨ ਰਕਸ਼ਾ ਬੰਧਨ ਦਾ ਤਿਉਹਾਰ ਭਾਦਰ ਦੇ ਕਾਰਨ 2 ਦਿਨ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਹਿੰਦੂ ਕੈਲੰਡਰ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਰੱਖੜੀ ਦਾ ਤਿਉਹਾਰ ਪੂਰਨਮਾਸ਼ੀ ਦੀ ਤਾਰੀਖ ਨੂੰ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਭਾਦਰ ਵੀ ਪੂਰਨਮਾਸ਼ੀ ਦੀ ਤਾਰੀਖ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਨਾਲ ਸ਼ੁਰੂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਪੂਰਨਮਾਸ਼ੀ ਦੀ ਤਰੀਕ ਦਾ ਅੱਧਾ ਹਿੱਸਾ ਭਦਰਕਾਲ ਦੀ ਛਾਇਆ ਹੇਠ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ। ਭਾਦਰ ਵਿੱਚ ਰੱਖੜੀ ਦਾ ਤਿਉਹਾਰ ਮਨਾਉਣ ਦੀ ਮਨਾਹੀ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਰੱਖੜੀ ਦਾ ਤਿਉਹਾਰ ਹਿੰਦੂ ਕੈਲੰਡਰ ਦੀ ਪੂਰਨਮਾਸ਼ੀ ਅਤੇ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਕੈਲੰਡਰ ਦੀਆਂ ਤਾਰੀਖਾਂ ਵਿਚਕਾਰ ਸਮਕਾਲੀ ਨਾ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਹਰ ਦੂਜੇ ਸਾਲ ਦੋ ਦਿਨ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਭਾਦਰ ਕੀ ਹੈ?ਮਿਥਿਹਾਸ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਭਾਦਰ ਸੂਰਜ ਦੇਵਤਾ ਦੀ ਧੀ ਅਤੇ ਸ਼ਨੀ ਦੇਵ ਦੀ ਭੈਣ ਹੈ। ਭਾਦਰ ਦਾ ਸੁਭਾਅ ਗੰਦੀ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਭਾਦਰ ਦਾ ਜਨਮ ਹੋਇਆ ਤਾਂ ਜਨਮ ਲੈਣ ਤੋਂ ਤੁਰੰਤ ਬਾਅਦ ਉਸਨੇ ਸਾਰੇ ਬ੍ਰਹਿਮੰਡ ਨੂੰ ਆਪਣਾ ਮੁਰਗਾ ਬਣਾਉਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਜਿੱਥੇ ਕਿਤੇ ਵੀ ਸ਼ੁਭ ਅਤੇ ਸ਼ੁਭ ਕੰਮ, ਯੱਗ ਅਤੇ ਕਰਮਕਾਂਡ ਭਾਦਰ ਦੇ ਕਾਰਨ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਉੱਥੇ ਮੁਸੀਬਤ ਆਉਣੀ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਕਾਰਨ ਜਦੋਂ ਭਾਦਰ ਦਾ ਤਿਉਹਾਰ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਕੋਈ ਵੀ ਸ਼ੁਭ ਕੰਮ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ। ਵੈਦਿਕ ਜੋਤਿਸ਼ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਪੂਰਨਮਾਸ਼ੀ ਦੀ ਤਰੀਕ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਅੱਧ ਭਾਦਰ ਦੀ ਮਿਆਦ ਹੈ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਭਾਦਰ ਦੀ ਛਾਂ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਰੱਖੜੀ ਦੇ ਦਿਨ ਰੱਖੜੀ ਨਹੀਂ ਬੰਨ੍ਹੀ ਜਾਂਦੀ।
ਜੋਤਿਸ਼ ਵਿੱਚ ਭਾਦਰ ਕਾਲ ਦਾ ਮਹੱਤਵ-ਜੋਤਿਸ਼ ਸ਼ਾਸਤਰ ਦੀਆਂ ਮਾਨਤਾਵਾਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਭਾਦਰ ਦਾ ਨਿਵਾਸ ਚੰਦਰਮਾ ਦੀ ਰਾਸ਼ੀ ਦੁਆਰਾ ਨਿਰਧਾਰਤ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਗਣਨਾਵਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਜਦੋਂ ਚੰਦਰਮਾ ਕਸਰ, ਲੀਓ, ਕੁੰਭ ਜਾਂ ਮੀਨ ਰਾਸ਼ੀ ਵਿੱਚ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਭਾਦਰ ਦਾ ਵਾਸ ਧਰਤੀ ਵਿੱਚ ਰਹਿ ਕੇ ਮਨੁੱਖ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ, ਜਦੋਂ ਚੰਦਰਮਾ ਮੇਸ਼, ਟੌਰਸ, ਮਿਥੁਨ ਅਤੇ ਸਕਾਰਪੀਓ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਭਾਦਰ ਸਵਰਗ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਦੇਵਤਿਆਂ ਦੇ ਕੰਮ ਵਿੱਚ ਵਿਘਨ ਪਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਚੰਦਰਮਾ ਕੰਨਿਆ, ਤੁਲਾ, ਧਨੁ ਜਾਂ ਮਕਰ ਰਾਸ਼ੀ ਵਿੱਚ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਭਾਦਰ ਦਾ ਪਾਤਾਲ ਲੋਕ ਵਿੱਚ ਨਿਵਾਸ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਭਦ੍ਰ ਸੰਸਾਰ ਵਿੱਚ ਜਿੱਥੇ ਉਹ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ ਪ੍ਰਭਾਵੀ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ।
ਰੱਖੜੀ ਦਾ ਸ਼ੁਭ ਸਮਾਂ 2023-ਵੈਦਿਕ ਕੈਲੰਡਰ ਅਨੁਸਾਰ ਸ਼ਰਵਣ ਮਹੀਨੇ ਦੀ ਪੂਰਨਮਾਸ਼ੀ 30 ਅਗਸਤ ਨੂੰ ਸਵੇਰੇ 10.58 ਵਜੇ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਵੇਗੀ ਪਰ ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਭਾਦਰ ਵੀ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਜਾਵੇਗੀ। ਭਦਰਕਾਲ ਵਿੱਚ ਰੱਖੜੀ ਬੰਨ੍ਹਣਾ ਅਸ਼ੁਭ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਭਾਦਰ ਦੀ ਸਮਾਪਤੀ 30 ਅਗਸਤ ਨੂੰ ਰਾਤ 9.01 ਵਜੇ ਹੋਵੇਗੀ। ਸ਼ੁਭ ਸਮਾਂ ਸ਼ਾਸਤਰਾਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਰਕਸ਼ਾ ਬੰਧਨ ਦਾ ਤਿਉਹਾਰ ਸ਼ਰਵਣ ਮਹੀਨੇ ਦੀ ਪੂਰਨਮਾਸ਼ੀ ਤਰੀਕ ਨੂੰ ਅਤੇ ਅਪਾਰ ਕਾਲ ਵਿੱਚ ਭਾਵ ਭਾਦਰ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਦੁਪਹਿਰ ਨੂੰ ਮਨਾਉਣਾ ਸ਼ੁਭ ਹੈ। ਪਰ ਇਸ ਸਾਲ 30 ਅਗਸਤ ਨੂੰ ਭਾਦਰ ਸਾਰਾ ਦਿਨ ਰਹੇਗੀ। ਭਾਦਰ ਵਿੱਚ ਰੱਖੜੀ ਬੰਨ੍ਹਣਾ ਅਸ਼ੁਭ ਹੈ। ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ, ਰੱਖੜੀ 30 ਅਗਸਤ, 2023 ਨੂੰ 09.03 ਮਿੰਟ ਬਾਅਦ ਬੰਨ੍ਹੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ 31 ਅਗਸਤ ਨੂੰ ਸਵੇਰੇ 7:00 ਵਜੇ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਰੱਖੜੀ ਬੰਨ੍ਹੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ।
ਰਕਸ਼ਾਬੰਧਨ 2023-ਤਿਥ, ਭਾਦਰਕਾਲ ਅਤੇ ਸ਼ੁਭ ਸਮਾਂ
ਸ਼੍ਰਵਣ ਪੂਰਨਿਮਾ ਦੀ ਤਾਰੀਖ ਸ਼ੁਰੂ ਹੁੰਦੀ ਹੈ – 30 ਅਗਸਤ ਸਵੇਰੇ 10.58 ਵਜੇ
ਸ਼੍ਰਵਣ ਪੂਰਨਿਮਾ ਮਿਤੀ ਸਮਾਪਤੀ – 31 ਅਗਸਤ ਸਵੇਰੇ 07:07 ਵਜੇ
ਭਦਰਕਾਲ – ਪੂਰਨਮਾਸ਼ੀ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਦੇ ਨਾਲ ਭਾਦਰ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ
ਭਦਰਕਾਲ ਦੀ ਸਮਾਪਤੀ – 30 ਅਗਸਤ ਰਾਤ 9.01 ਵਜੇ
ਭਾਦਰ ਮੁਖ – 30 ਅਗਸਤ ਸ਼ਾਮ 06:31 ਤੋਂ ਰਾਤ 08:11 ਤੱਕ
ਭਾਦਰ ਪੁੰਛ – 30 ਅਗਸਤ ਸ਼ਾਮ 05:30 ਤੋਂ 06:31 ਤੱਕ
ਰੱਖੜੀ ਬੰਨ੍ਹਣ ਦਾ ਸ਼ੁਭ ਸਮਾਂ (30 ਅਗਸਤ) – ਰਾਤ 09.03 ਵਜੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ
ਰੱਖੜੀ ਬੰਨ੍ਹਣ ਦਾ ਸ਼ੁਭ ਸਮਾਂ (31 ਅਗਸਤ) – ਸਵੇਰੇ 07:07 ਵਜੇ
