ਸਨਾਤਨ ਧਰਮ ਵਿੱਚ ਅਧਿਕਮਾਂ ਜਾਂ ਮਲਮਾ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਮੰਨਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਪੰਚਾਂਗ ਮੁਤਾਬਕ 18 ਜੁਲਾਈ ਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਈ ਇਹ ਮਾਲਾਮਾਸ 16 ਅਗਸਤ ਨੂੰ ਨਵੇਂ ਚੰਦ ਦੇ ਪੈਣ ਨਾਲ ਖਤਮ ਹੋਵੇਗੀ। ਅਮਾਵਸਿਆ ਵਾਲੇ ਦਿਨ ਪੂਜਾ, ਜਾਪ, ਤਪੱਸਿਆ ਅਤੇ ਦਾਨ ਕਰਨ ਨਾਲ ਸਾਰੇ ਦੇਵੀ ਦੇਵਤਿਆਂ ਦਾ ਆਸ਼ੀਰਵਾਦ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦਿਨ ਕੀਤੇ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਕੁਝ ਧਾਰਮਿਕ ਉਪਾਅ ਬਹੁਤ ਪੁੰਨ ਮੰਨੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।
ਅਧਿਕਮਾਸ਼ਾ ਅਮਾਵਸਿਆ ਦਾ ਮਹੱਤਵ ਸ਼ਾਸਤਰਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਸੰਸਾਰ ਦੇ ਰੱਖਿਅਕ ਭਗਵਾਨ ਵਿਸ਼ਨੂੰ ਦੀ ਪੂਜਾ ਨੂੰ ਅਧਿਕਾਮਾਂ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਮਹੱਤਵ ਪੂਰਨ ਮੰਨਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਮਲਮਾਸ ਦੀ ਨਵੀਂ ਚੰਦਰਮਾ ‘ਤੇ ਲਕਸ਼ਮੀ-ਨਾਰਾਇਣ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕਰਨ ਨਾਲ ਦੋਵਾਂ ਦਾ ਆਸ਼ੀਰਵਾਦ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਅਜਿਹਾ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਦਿਨ ਜੇਕਰ ਕੋਈ ਵਿਅਕਤੀ ਸ਼੍ਰੀ ਹਰੀ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਲਕਸ਼ਮੀ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕਰਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਉਸ ਦੇ ਜੀਵਨ ਨਾਲ ਜੁੜੀਆਂ ਸਾਰੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਦੂਰ ਹੋ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਅਮਾਵਸਿਆ ‘ਤੇ ਪਵਿੱਤਰ ਨਦੀਆਂ ‘ਚ ਇਸ਼ਨਾਨ ਅਤੇ ਦਾਨ ਕਰਨ ਦਾ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਮਹੱਤਵ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਜੋ ਵਿਅਕਤੀ ਅਮਾਵਸਿਆ ‘ਤੇ ਦਾਨ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਉਸ ਦੇ ਸਾਰੇ ਦੁੱਖ ਦੂਰ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।
ਇਹ ਉਪਾਅ ਕਰੋ-ਸ਼ਿਵ ਪਰਿਵਾਰ ਦੀ ਪੂਜਾ-ਇਸ ਦਿਨ ਦੀ ਮਹੱਤਤਾ ਹੋਰ ਵੀ ਵੱਧ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਜੇਕਰ ਇਹ ਦਿਨ ਬੁੱਧਵਾਰ ਹੋਵੇ। ਇਸ ਦਿਨ ਸਵੇਰੇ ਉੱਠ ਕੇ ਇਸ਼ਨਾਨ ਕਰਕੇ ਘਰ ਦੇ ਮੰਦਰ ‘ਚ ਗਣੇਸ਼ ਦੀ ਮੂਰਤੀ ਨੂੰ ਪੰਚਾਮ੍ਰਿਤ ਨਾਲ ਇਸ਼ਨਾਨ ਕਰੋ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸ਼ੁੱਧ ਜਲ ਨਾਲ ਇਸ਼ਨਾਨ ਕਰਾ ਕੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਜਨੇਊ, ਦੁਰਵਾ, ਚੰਦਨ ਆਦਿ ਚੀਜ਼ਾਂ ਚੜ੍ਹਾਓ। ਗਣੇਸ਼ ਜੀ ਨੂੰ ਲੱਡੂ ਅਤੇ ਮੋਦਕ ਚੜ੍ਹਾਓ। ਧੂਪ-ਦੀਵੇ ਜਗਾਓ ਅਤੇ ਆਰਤੀ ਕਰੋ। ਪੂਜਾ ਵਿੱਚ ਉਸਦੇ ਮੰਤਰ ‘ਓਮ ਗਣ ਗਣਪਤੇ ਨਮਹ’ ਦਾ ਜਾਪ ਕਰੋ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਭਗਵਾਨ ਸ਼ਿਵ, ਦੇਵੀ ਪਾਰਵਤੀ, ਕਾਰਤੀਕੇਅ ਅਤੇ ਨੰਦੀ ਨੂੰ ਅਭਿਸ਼ੇਕ ਕਰੋ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕਰੋ।
ਭਗਵਾਨ ਵਿਸ਼ਨੂੰ ਅਤੇ ਲਕਸ਼ਮੀ ਦੀ ਪੂਜਾ-ਇਸ ਦਿਨ ਦੇਵੀ ਲਕਸ਼ਮੀ ਦਾ ਆਸ਼ੀਰਵਾਦ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਲਈ ਨਵੇਂ ਚੰਦਰਮਾ ਵਾਲੇ ਦਿਨ ਭਗਵਾਨ ਵਿਸ਼ਨੂੰ ਅਤੇ ਲਕਸ਼ਮੀ ਦੀ ਮੂਰਤੀ ਜਾਂ ਤਸਵੀਰ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਸ਼ੁੱਧ ਦੇਸੀ ਘਿਓ ਦਾ ਅਖੰਡ ਦੀਵਾ ਜਗਾ ਕੇ ਪੂਜਾ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਅਜਿਹਾ ਕਰਨ ਨਾਲ ਤੁਹਾਡੀ ਬਦਕਿਸਮਤੀ ਦੂਰ ਹੋ ਜਾਵੇਗੀ ਅਤੇ ਤੁਹਾਡੀ ਆਰਥਿਕ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਦੂਰ ਹੋ ਜਾਣਗੀਆਂ। ਦੇਵੀ ਲਕਸ਼ਮੀ ਦੀ ਖੁਸ਼ੀ ਲਈ ਇਸ ਦਿਨ ਸ਼ਾਮ ਨੂੰ ਘਰ ‘ਚ ਦੀਵਾ ਜਗਾਉਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਅਮਾਵਸਿਆ ਦੇ ਦਿਨ ਘਰ ਦੇ ਕਿਸੇ ਵੀ ਕੋਨੇ ਵਿੱਚ ਹਨੇਰਾ ਨਹੀਂ ਛੱਡਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।
ਕੁੜੀ ਭੋਜਨ-ਧਾਰਮਿਕ ਮਾਨਤਾ ਅਨੁਸਾਰ ਜੇਕਰ ਕੋਈ ਵਿਅਕਤੀ ਅਧਿਕ ਮਹੀਨੇ ਦੇ ਅਮਾਸੇ ਵਾਲੇ ਦਿਨ 11 ਲੜਕੀਆਂ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਭੋਜਨ ਛਕਾਉਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਆਸ਼ੀਰਵਾਦ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਦੇਵੀ ਲਕਸ਼ਮੀ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਦੇਵੀ ਦੁਰਗਾ ਦੀਆਂ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਆਸ਼ੀਰਵਾਦਾਂ ਦੀ ਵਰਖਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਦਿਨ ਲੜਕੀਆਂ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿਚ ਦੇਵੀ ਦੇਵਤਿਆਂ ਨੂੰ ਫੁੱਲ, ਸਜਾਵਟ ਸਮੱਗਰੀ, ਮਿੱਠੇ ਫਲ, ਮਠਿਆਈਆਂ, ਖੀਰ, ਹਲਵਾ, ਕੱਪੜੇ, ਰੁਮਾਲ, ਰਿਬਨ, ਅਧਿਐਨ ਦੀਆਂ ਵਸਤੂਆਂ, ਮਹਿੰਦੀ ਆਦਿ ਭੇਂਟ ਕਰਕੇ ਮਾਂ ਦੁਰਗਾ ਦਾ ਆਸ਼ੀਰਵਾਦ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਪੂਰਵਜ ਦੀ ਪੂਜਾ-ਅਧਿਕਮਾਸ ਦੀ ਨਵੀਂ ਚੰਦ ਤਰੀਕ ਨੂੰ ਪੂਰਵਜਾਂ ਦੇ ਉਦੇਸ਼ ਲਈ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਤੀਰਥ ਇਸ਼ਨਾਨ, ਦਾਨ ਅਤੇ ਸ਼ਰਾਧ ਨਵਿਆਉਣਯੋਗ ਫਲ ਹਨ। ਇਸ ਤਾਰੀਖ ਨੂੰ ਪੂਰਵਜਾਂ ਦੀ ਪੂਜਾ ਲਈ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਇਸ ਦਿਨ ਪੂਰਵਜਾਂ ਦੀ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਪੂਜਾ ਕਰਨ ਨਾਲ ਖੁਸ਼ਹਾਲੀ ਅਤੇ ਖੁਸ਼ਹਾਲੀ ਵਧਦੀ ਹੈ।
